Το ιερό νησί της αρχαιότητας βρίσκεται 6 ν. μ. νοτιοδυτικά της Μυκόνου. Έχει έκταση 3,4 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 14 κατοίκων, οι οποίοι εργάζονται στον αρχαιολογικό χώρο και το μουσείο του νησιού. Μαζί με τη γειτονική Ρήνεια, αποτελούν τις Δήλες. Πρώτοι-σύμφωνα με τον Θουκυδίδη- ήταν οι Κάρες αυτοί που «ανακάλυψαν» τη Δήλο, ενώ τον 16ο αιώνα στα εδάφη της κατοίκησαν οι Μυκηναίοι και αργότερα οι Ίωνες που την κατέστησαν θρησκευτικό κέντρο τους. Το αρχαίο λατρευτικό κέντρο του Απόλλωνα γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή του μετά τους Περσικούς πολέμους, όταν συστάθηκε η Α’ Δηλιακή Συμμαχία και αποφασίστηκε η έδρα και το ταμείο των πόλεων-κρατών να βρίσκονται στη Δήλο. Τότε, ο τόπος απέκτησε πλούτο και μεγάλη δύναμη που δεν έβλεπαν με καλό μάτι οι Αθηναίοι. Το 454π.Χ., με το πρόσχημα της ασφάλειας καθώς μαινόταν ο Πελοποννησιακός πόλεμος, οι εν λόγω αποφάσισαν να μεταφέρουν το θησαυροφυλάκιο στην Ακρόπολη. Αργότερα, οι Δήλιοι που άρχισαν να ζητούν πίσω το θησαυρό πήραν ως απάντηση την «κάθαρση» του νησιού• οι Αθηναίοι άνοιξαν τους τάφους, μεταφέροντας οστά και κτερίσματα σε ομαδικό λάκκο (γνωστός ως ο Βόθρος της Καθάρσεως) στη γειτονική Ρήνεια. Επίσης, απαγόρευσαν τις γεννήσεις και τους θανάτους στο ιερό νησί, ενώ το 422π.Χ. εξόρισαν όλο το Δήλιο πληθυσμό. Μετά από τρεις αιώνες περίπου, το 166π.χ. οι Ρωμαίοι ανακήρυξαν τη Δήλο ελεύθερο λιμάνι, δίνοντας ώθηση στο εμπόριο και ουσιαστικά εγκαινιάζοντας μία δεύτερη ακμάζουσα περίοδο. Ναοί, λουτρά, παλαίστρες, αγορές, πολυτελείς κατοικίες και εργαστήρια χτίστηκαν στην κοιλάδα του Απολλώνιου Ιερού, όπου ζούσαν περίπου 30.000 άνθρωποι… Η αρχή του τέλους ήρθε το 88π.Χ., όταν ο βασιλιάς του Πόντου Μιθριδάτης λεηλάτησε το κυκλαδονήσι. «Άξιοι» μιμητές του, οι πειρατές του Αθηνόδωρου έκαναν τη δική τους επιδρομή το 69π.Χ., οδηγώντας τη Δήλο στο σκοτάδι. Η χρυσή πόλη με τους κίονες, τα ψηφιδωτά, τα αγάλματα, τις παλαίστρες, το αρχαίο θέατρο και τις αλλοτινές πλούσιες συνοικίες είδε ξανά το φως το 1873, μετά τις ανασκαφές της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών. Το 1990 η Δήλος ανακηρύχθηκε μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO. Σήμερα, στον αρχαιολογικό χώρο της Δήλου θα δείτε Στοές, Αγορές, ιερά και ναούς όπως, είναι του Απόλλωνα, της Αρτέμιδος, της Λητούς, των Αθηναίων κλπ. Επίσης, θα δείτε τη λεωφόρο των Λεόντων και τη Συνοικία του Θεάτρου με το αρχαίο θέατρο του 3ου π.Χ. αιώνα. Η διανυκτέρευση στο νησί απαγορεύεται. Info Στη Δήλο θα μεταβείτε με τα τουριστικά πλοιάρια που αναχωρούν καθημερινά στις 09:00, στις 10:00, στις 11:00 και στις 17: 00 από το λιμανάκι του Γιαλού, δίπλα στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου.